Wat gebeurt er écht met jouw oude kleren? Backstage bij onze textielrevolutie

Als je kleding binnenbrengt bij Kringwinkel, is de kans groot dat die opnieuw gedragen wordt. Maar hoeveel van de kledingstukken vinden effectief een nieuwe eigenaar? En wat met kledij die niet meer verkocht kan worden?

Achter de schermen zijn de Kringwinkels samen met andere partners en met steun van VLAIO* hard aan het werken aan oplossingen om textiel zo maximaal mogelijk lokaal én circulair te laten doorstromen. Hetzij door hergebruik, hetzij door recyclage.

*Vlaams Agentschap voor Innoveren en Ondernemen

We leven in tijden van overproductie en overconsumptie. Kleding wordt almaar sneller en goedkoper geproduceerd, vaak met een korte levensduur. En consumenten verdrinken in de marketingcampagnes om nieuwe outfits te kopen. Dit leidt wereldwijd tot overconsumptie en gigantische textielafvalbergen. Als Kringwinkels worden wij dagelijks, en in stijgende mate, geconfronteerd met dit probleem. 

Daarom gaan we gericht op zoek naar manieren om meer kledingstukken een tweede of derde leven te geven en niet-herbruikbaar textiel te laten doorstromen naar hoogwaardige recyclage. Sven Antheunis dook onder in de wereld van hergebruik, Els Houttequiet deed hetzelfde maar dan voor recyclage. Beiden waren ze de afgelopen jaren aan het werk bij HERW!N, de koepel van de Kringwinkels.  

Waar ging jij vooral naar op zoek, Sven?

"Bij Infinitex lag de focus op de bovenstroom van kledij oftewel het verlengen van de levensduur van kleding en optimaliseren van hergebruik. We bekeken:

• Hoe we het hergebruik bij Kringwinkel kunnen verhogen door onze medewerkers op te leiden. Zo leren zij textiel beter te beoordelen op kwaliteit en waarde. 
• Hoe we in toekomst ook kunnen inzetten op reparaties van kledij.
• Hoe sociale economie (zoals Kringwinkel) modemerken kan ondersteunen en ontzorgen bij hun circulaire businessmodellen. Modemerken realiseren zich dat Kringwinkel hen via inzameling en sortering kan helpen om de cirkel écht rond te maken."

Waar ligt de uitdaging volgens jou?

"Textiel is een zeer complexe materie. Zolang de consumenten overspoeld worden met marketingcampagnes om kleding te kopen, zullen we blijven een overconsumptie hebben. Kleding is een emotioneel gegeven en dat is de kaart die marketeers trekken. Bewustmaking is dus essentieel. The Green Claim Directive is een Europees initiatief dat hierop werkt: ze willen greenwashing voorkomen en kortingen verbieden die mensen motiveren om meer te kopen (vb. 1+1)."

Foto's: magazijn Kringwinkel Stroom

Els, kan je wat meer uitleg geven over jouw project?

“We onderzochten hoe we de “onderstromen” van textiel, dus de niet-herbruikbare kleding, beter kunnen recycleren. Vandaag wordt ongeveer 24% van dit textiel laagwaardig gerecycleerd, bijvoorbeeld tot isolatiemateriaal of vulmiddel. Slechts 1% wordt momenteel omgezet tot vezels die opnieuw gebruikt worden voor de productie van kleding: dit noemen we hoogwaardige recyclage. Volgens onderzoek kan dit aandeel stijgen tot wel 34%!”

Wat was het uiteindelijke doel van Labs on Fibre?

Op vandaag verkopen Kringwinkels niet-herbruikbare kleding door aan opkopers, maar vaak is niet duidelijk wat zij ermee doen en daar kunnen wij ons niet in vinden. Transparantie ontbreekt. Met Labs on Fibre willen we dat veranderen en inzetten op hoogwaardige recyclage. Dit betekent:

• Zoveel mogelijk textiel terugbrengen tot vezels voor nieuwe kleding
• Vermijden dat textiel eindigt als vulling, vodden of isolatiemateriaal (laagwaardige recyclage)."

Maar hoogwaardige recyclage is moeilijker dan het lijkt?

"Textiel recycleren is technisch en logistiek inderdaad uitdagend. Niet elk kledingstuk is geschikt om tot vezels herleid te worden. Belangrijke factoren zijn:

• De vezellengte: hoe langer, hoe beter
• De samenstelling: liefst zo weinig mogelijk gemengde materialen."

• In 2022 verwezenlijkten de Kringwinkels een hergebruik van 26% van hun textielinzameling. Dat is een hoog percentage vergeleken met andere landen.
• Als we daarentegen ook alle textielinzameling door privé-spelers meerekenen, zien we dat dit hergebruikspercentage zakt tot maar 5,4%.
• Slechts 7% van de Vlamingen koopt meestal of altijd tweedehands.
• Bij Gen Z koopt 70% wel eens tweedehands, maar hun kledingkast bestaat gemiddeld toch nog uit 75% nieuwe kleding.

Kringwinkel heeft door de jaren heen een belangrijke rol opgebouwd in de sortering en hergebruik van textiel. We zitten al sinds de jaren ‘80 in het DNA van Vlaanderen waardoor mensen het gewoon zijn om niet-gedragen kledij te doneren. Achter de schermen werken we continu aan vernieuwing, samen met partners en overheden, en willen we die voortrekkersrol blijven opnemen.

Waarom? Omdat de situatie ernstig is. De markt raakt verzadigd. Stockages bij Kringwinkel en andere organisaties zitten vol. Dit is een globaal probleem, en het is niet houdbaar.

Bovendien vraagt dit circulaire model om heel wat handen. Sortering, herstel, upcycling en recyclage vergen veel manuele stappen in de keten. Net daarom biedt dit systeem kansen voor sociale tewerkstelling: werk op maat, lokaal verankerd én maatschappelijk relevant.