Van Kringwinkel naar museumcollectie: de mysterieuze viool van Louis De Backer
Soms gebeurt er iets in onze Kringwinkels dat ons allemaal even doet stilstaan. Een object met een verhaal dat de geschiedenis weer heel dichtbij brengt. In Kringwinkel Sint-Niklaas mochten we zo’n bijzondere vondst ontvangen: een handgemaakte viool met een inscriptie uit de Eerste Wereldoorlog. Wat begon als een intrigerende vraag, eindigde in een prachtig stukje erfgoed dat nu een plaats krijgt in het In Flanders Fields Museum.
Het onderzoek begint
De fijn bewerkte viool droeg een inscriptie: de naam Louis De Backer, verwijzingen naar Brugge en Adinkerke, en zijn eenheid 17e Comp S.G.A., samen met de jaartallen 1914-1918.
Wie was deze man? De naam De Backer komt vaak voor en ook de afkortingen boden niet meteen een duidelijk antwoord.
Het In Flanders Fields Museum werd ingeschakeld en zette een onderzoeksteam aan het werk. Met succes! In het legermuseum werd een militair dossier teruggevonden, mét foto van Louis zelf. Zo ontvouwde zich zijn verhaal: Louis was een Bruggeling, timmerman van beroep, gehuwd met Berthe Lecomte en vader van drie kinderen bij het uitbreken van de oorlog. Hoewel hij zijn legerplicht al had vervuld, werd hij in 1914 opnieuw opgeroepen. Als 34-jarige werd hij beschouwd als een “oudere soldaat”.
Een timmerman aan het front
Louis werd eerst ingezet bij de vestingtroepen rond Antwerpen. Na de val van de stad wist hij met zijn eenheid naar West-Vlaanderen te trekken, waardoor hij gevangenschap kon vermijden. Al snel kwam hij terecht bij de gemilitariseerde arbeiders: mannen die wel militair waren, maar geen wapens droegen. Hun taken waren zwaar: wegen aanleggen, graven, werken met pikhouweel. Vaak in moeilijke en gevaarlijke omstandigheden, en dat ter ondersteuning van zowel Belgische als Franse troepen.
Zijn timmermansvaardigheden kwamen daarbij goed van pas. Louis werkte achtereenvolgens in Vleteren, Houtem en Veurne, en vanaf 1918 in Adinkerke bij de 17e compagnie van de Service du Génie d’Armée (SGA), dezelfde afdeling die op de viool staat vermeld. Het is heel goed mogelijk dat hij daar al aan het instrument begon.
Ook aan het thuisfront liet de oorlog diepe sporen na. Terwijl Louis ver van huis was, verloor het gezin in 1915 hun dochter Marguerite. In datzelfde jaar werd dochter Elisabeth geboren en na de oorlog kwam er nog een vierde kind bij. Louis keerde uiteindelijk terug naar zijn familie, zijn werk als schrijnwerker… en misschien ook naar zijn onafgewerkte viool.
Een plaats in het museum
Vandaag krijgt deze bijzondere vondst een jaar lang een prominente plek in het In Flanders Fields Museum, in de nieuwe schenkingenkast tussen het kenniscentrum en het museumcafé. Louis De Backer krijgt er opnieuw een gezicht én een stem. Zijn viool en zijn verhaal worden opgenomen in het museumjaarboek en maken deel uit van publiekswerking rond muziek tijdens de oorlog.
Annick Vandenbilcke - wetenschappelijk medewerker In Flanders Fields museum“Dit instrument toont de schoonheid tegen een canvas van gruwel.”
Hoewel we veel te weten kwamen, blijven enkele vragen onbeantwoord:
- Maakte Louis de viool tijdens of net na de oorlog?
- Had hij kennis of opleiding in instrumentenbouw?
- Is hij zich later gaan specialiseren als vioolmaker?
Geschiedenis blijft boeiend. Soms vinden we antwoorden waar we ze het minst verwachten: bij ons, in een Kringwinkel.
Dank aan onze gevers
We zijn ontzettend trots dat dit instrument via onze Kringwinkel zijn weg naar het museum vond. En vooral dankbaar voor het vertrouwen van de schenker. Bij Kringwinkel geven we spullen een nieuw leven. Maar soms… geven spullen óns een nieuw verhaal.
Breng ook jouw spullen naar een Kringwinkel Geefpunt